Manuskrypty z jaskinii Mardzong
Wykłady


W dniu 27.02.2018  o godz. 18.00 odbył się wykład dr hab. Agnieszki Helman-Ważny pt. „Odkrycia zabytków religii Bon w Mustangu” w  Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie.

Obok wielu bezcennych i często bezpowrotnie niszczonych zabytków na terenie Mustangu w znajdują się nieodkryte jeszcze kompleksy jaskiń wykutych w górskich zboczach. Większość takich miejsc będących w przeszłości schronieniem, pustelnią, miejscem pochówku lub odosobnienia medytacyjnego, ze względu na trudny dostęp wymagający wysokich umiejętności wspinaczkowych, pozostaje zapomniana od wieków (często wraz z przedmiotami i zabytkami znajdującymi się we wnętrzu). Takim miejscem był do niedawna kompleks jaskiń Mardzong położony na południe od Lo Monthang w nepalskim rejonie Mustangu. Manuskrypty z Mardzong odkryte w 2008 roku przez grupę himalaistów prowadzonych przez Brot’a Coburn’a i Peter’a Athans’a są wyjątkowo ciekawym odkryciem archeologicznym opracowywanym i zabezpieczanym obecnie przez polskich naukowców w ramach projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki realizowanego na Wydziale Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego. Spotkanie będzie okazją do podzielenia się doświadczeniami i odkryciami dotyczące manuskryptów rdzennej tybetańskiej religii bon  dokonanymi podczas prac polskiego projektu kierowanego przez  Agnieszkę Helman-Ważny w latach 2015-18.



Manuskrypty z jaskiń Mardzong są obecnie przechowywane w małym muzeum w kompleksie klasztoru Choede wraz z innymi zabytkami z tego regionu. Samo muzeum jest w rzeczywistości niewielkim pomieszczeniem wypełnionym historycznymi eksponatami. Księgi są związane głównie z religią Bon, pozostała część dotyczy Buddyzmu, jak również spraw świeckich, np. prawa i literatury. Jedna z hipotez o pochodzeniu rękopisów sugeruje, że księgi mogły pochodzić z jednej lub kilku prywatnych bibliotek należących do pobliskich osad porzuconych przez mieszkańców po założeniu wioski Lo Monthang lub też w momencie kiedy pojawienie się Buddyzmu wyparło oryginalną tradycję Bon. Ta unikalna kolekcja w momencie wydobycia jej z jaskiń Mardzong została oszacowana przez tybetologa Charlsa Ramble na ok. 25 000 rękopiśmiennych kart należących do stu różnych dzieł, powstałych prawdopodobnie w czasie od XII do XX w. Większość kart nie posiadała kolofonów, co nie pozwalało w tamtym momencie na bardziej dokładną identyfikację. Lista tytułów i charakterystyka poszczególnych ksiąg jest opracowywana jako baza danych, niedługo dostępna na stronie internetowej projektu.


Choede Monastery